İstanbul'da Deprem Sonrası Kentsel Dönüşüm İhtiyacı ve Finansman Çözümleri
İstanbul'da Deprem Sonrası Kentsel Dönüşüm İhtiyacı ve Finansman Çözümleri
İstanbul’da geçtiğimiz hafta yaşanan 6,2 şiddetindeki depremle birlikte kentsel dönüşüm ihtiyacı yeniden gündeme geldi. Uzmanlar, İstanbul’da 1,5 milyon konutun yenilenmesi gerektiğini ve 700 riskli konutun acil olarak dönüştürülmesi gerektiğini belirtiyor. Dönüşüm sürecinin en büyük engeli ise finansman olarak öne çıkıyor.
Finansman Sorunu ve Çözüm Önerileri
Uzmanlar, kentsel dönüşüm için gerekli finansmanın sağlanması gerektiğini vurguladı. Kamu kaynaklarının mevcut olmasına rağmen yeni bir kaynağa ihtiyaç duyuluyor. “Finansmanı ve maliyeti kendi içinden çıkacak alan bazlı dönüşümle kısa sürede riskli yapı stoğu yenilenebilir” diyen uzmanlar, kamu-özel işbirlikleri ve minimal imar artışlarının çözüm olabileceğini belirtiyor.
Bu bağlamda, KDV, tarife ve ücretlerde tam muafiyet sağlanmasının dönüşüm sürecindeki engelleri kaldıracağı ifade ediliyor. Uzmanlar, bu tür finansman modellerinin uygulanması durumunda İstanbul’da 700 bin konutun dönüşümünün 5 yıl içinde gerçekleştirilebileceğini öngörüyor.
Vatandaşın Rolü ve Dönüşüm Süreci
Kentsel dönüşüm uzmanı Mimar Dr. Nihat Şen, dönüşüm sürecinde vatandaşın borçlandırılmasının zorluklar doğuracağını belirtti. “Alan bazlı kendi kaynağından çıkan projelere ihtiyacımız var” diyen Şen, bu tür projelerin gerçekleştirilmesi durumunda daha yaşanabilir ve güvenli binalara ulaşılabileceğini vurguladı.
Şen, “Metrekare derdine takılmamak gerekiyor” diyerek halkın bu sürece destek vermesi gerektiğini ifade etti. Dönüşüm sürecinin, herkesin ortak malı olduğu bilinciyle yürütülmesi gerektiği vurgulanıyor. Bu süreçte, can güvenliğinin öncelikli konu olması gerektiği de belirtiliyor.
Belediyelerin Rolü ve İşbirlikleri
Belediyelerin bu süreçte önemli bir rol oynaması gerektiği ifade ediliyor. Şen, “Belediyeler bu sürecin başlatılmasında, yapımında ve arabuluculuk vazifesi görerek vatandaş ile müteahhit arasında sıkıntı yaşanmadan her türlü paketi hazırlayacak ve sorunu çözecek kurum olmalıdır” dedi.
Bu süreçte, mülk sahipleri, sivil toplum kuruluşları ve meslek odalarının da dahil olması gerektiği vurgulanıyor. Dirençli kentsel oluşum için önce dirençli zihniyetlerin oluşturulması gerektiği belirtiliyor. Bu bağlamda, can ve mal güvenliği riskinin ortadan kaldırılması için hizmet ve refah odaklı bir yaklaşım benimsenmesi gerektiği ifade ediliyor.
KDV Muafiyeti ve Diğer Öneriler
Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Başkanı Hakan Şişik, kentsel dönüşüm finansmanının sağlıklı bir süreç için kritik olduğunu belirtti. “Kentsel dönüşüm finansmanı oluşmadığı sürece sağlıklı bir süreçten söz edemeyiz” diyen Şişik, kamu-özel işbirlikleri ve minimal imar artışlarının önemine dikkat çekti.
Şişik, “KDV, tarife ve ücretler konusunda tam muafiyet sağlanması dönüşümün önündeki engellerin kaldırılmasına yardım sağlayacaktır” dedi. Kentsel dönüşüm sürecinin hızlandırılması için çeşitli öneriler de sunuluyor. Bu öneriler arasında Kentsel Dönüşüm Finansman Bankası kurulması ve 6306 sayılı yasanın günün şartlarına göre yeniden yazılması yer alıyor.