Aziz Nesin’in yayımladığı Edebiyat Yıllığı ve Hayri Çölaşan’ın Sinema Yıllığı, edebiyat ve sinema alanında önemli başvuru kaynaklarıdır. Bu yıllıklar, geçmişe ışık tutarak günümüzdeki gelişmeleri de gözler önüne seriyor. Edebiyat ve sinema dünyasında yaşanan değişimler, bu yıllıklar aracılığıyla daha iyi anlaşılabiliyor.
1976-1985 yılları arasında Aziz Nesin’in yayımladığı Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı, edebiyatın nabzını tutan çok yazarlı bir başvuru kaynağıydı. Günümüzde ise edebiyatın canlılığı ve yıllık çıkarma motivasyonu azalmış durumda. Nesin, yıllığı hazırlarken geniş bir perspektifle çalışmış ve farklı kalemlerden yazılar toplamıştır. Bu durum, edebiyatın zenginliğini ve çeşitliliğini gözler önüne seriyor.
Hayri Çölaşan’ın 2009’dan beri yayımladığı Sinema Yıllığı, sinema alanında önemli bir veri kaynağı oluşturuyor. Bu yıllık, devlet bürokratlarının yapması gereken istatistikleri bireysel bir çabayla topluyor. Sinema Genel Müdürlüğü’nün yapması gereken faaliyetlerin yerine, Çölaşan’ın çalışması, sinema araştırmacılarına ve yazarlarına büyük katkı sağlıyor.
Sinema Yıllığı, her yıl düzenli olarak güncelleniyor ve sinema araştırmacıları için önemli bir kaynak haline geliyor. Yıllıkta, yurtiçi ve yurtdışında düzenlenen Türk film festivalleri ile ilgili veriler yer alıyor. Bu veriler, sinema alanında araştırma yapan herkesin erişimine açık durumda.
2024 yılına ait veriler, festivallerde gösterilen filmlerin sayısını ortaya koyuyor. Uzun metraj filmler arasında 413, uzun belgesel filmler arasında ise 341 gösterim gerçekleşmiş. Kısa filmler de oldukça dikkat çekici; 1217 kısa kurmaca ve 633 kısa belgesel gösterilmiş. Ödül alan uzun kurmaca film sayısı ise 211 olarak kaydedilmiş.
Ödül alan filmler arasında, 170 kısa belgesel ve 408 kısa kurmaca film de bulunuyor. Bu veriler, Türk sinemasının gelişimini ve uluslararası alandaki yerini anlamak için önemli bir kaynak oluşturuyor. Sinema Yıllığı, bu tür istatistiklerle sinema dünyasına dair kapsamlı bir bakış sunuyor.
Sinema Yıllığı, festivallerde en çok hangi ülkelerin katılım gösterdiğini de açıklıyor. Fransa, 215 filmle birinci sırada yer alırken, ABD ve İran sırasıyla 176 ve 170 filmle takip ediyor. Ödül sıralamasında ise İran, 45 ödülle birinci konumda. Bu durum, İran’ın daha az filmle daha çok ödül almasının önemli bir gösterge olduğunu ortaya koyuyor.
Sinema Yazarları Derneği (SİYAD), Türkiye’de en çok ödül veren kurum olarak öne çıkıyor. Yıllıkta, En İyi Yönetmen, En İyi Senaryo gibi ödüllerin kimler tarafından alındığına dair veriler de mevcut. Film-Yön derneği ise 3 festivalde ödül vererek ikinci sırada yer alıyor.
Sinema Yıllığı, festivallerin illere göre dağılımını da veriyor. 40 ilde sinema etkinliği yapılmışken, bu illerin çoğunda yalnızca bir etkinlik düzenlenmiş. İstanbul, 111 etkinlikle en fazla etkinliğe ev sahipliği yapıyor. Ankara ve İzmir ise sırasıyla 53 ve 38 etkinlik ile takip ediyor.
Yıllıkta, yurtdışında yapılan ulusal sinema etkinlikleri de listelenmiş. Almanya, en çok ulusal sinema etkinliğine ev sahipliği yapan ülke olarak öne çıkıyor. Yapılan ve yapılamayan etkinliklerin listesi, sinema dünyasındaki gelişmeleri takip etmek için önemli bir kaynak sağlıyor.
Hayri Çölaşan’ın Sinema Yıllığı, Türk sinemasının otopsisini çeken paha biçilmez bir derleme çalışması olarak değerlendiriliyor. Yıllık, sinema alanında araştırma yapan akademisyenler ve yazarlar için önemli bir kaynak oluşturuyor. Bu çalışmaların daha fazla gündem olması ve kurumsal destekle devam etmesi umuluyor.
Çalışmalar, Türk sinemasının geçmişini ve gelişimini anlamak için kritik bir öneme sahip. Gelecek yıllarda bu tür kaynakların artması, sinema ve edebiyat alanında daha fazla bilgi edinmemizi sağlayacaktır.